De Wet Openbaarheid van Bestuur (WOB) verplicht de gemeente de inwoners die daar om vraagt te informeren over de voorbereiding en uitvoering van het beleid.
Uitzonderingen
Een inwoner heeft niet zonder meer recht op alle informatie van de gemeente. De wet noemt een aantal belangen die ertoe kunnen leiden dat de gevraagde informatie niet hoeft te worden gegeven. Er zijn twee uitzonderingsgronden van toepassing.
- De absolute uitzonderingsgrond. Verstrekken van informatie blijft achterwege als dit de eenheid van de Kroon in gevaar kan brengen of de veiligheid van de Staat zou schaden. Ook hoeven bedrijfs- en fabricagegegevens die vertrouwelijk aan de overheid zijn verstrekt, niet te worden vrijgegeven. Er zijn ook relatieve weigeringsgronden. Daarbij moet een belangenafweging gemaakt worden. Het gaat bijvoorbeeld om de economische en financiële belangen van de gemeente, het belang van opsporing en vervolging van strafbare feiten of de bescherming van de persoonlijke levenssfeer. Dat een geadresseerde als eerste kennis moet kunnen nemen van bepaalde informatie is ook een goede weigeringsgrond.
- Weigeren van informatie op grond van 'het voorkomen van onevenredige bevoordeling of benadeling van bij de aangelegenheid betrokken natuurlijke personen of rechtspersonen dan wel van derden'. Bij documenten die zijn opgesteld voor intern beraad, hoeft geen informatie te worden verstrekt over daarin opgenomen persoonlijke beleidsopvattingen.
Verzoek indienen
Aan een WOB-verzoek worden enkele formele eisen gesteld. Een verzoek moet per telefoon of brief ingediend worden bij het college van burgemeester en wethouders. Het indienen van een verzoek via e-mail is niet mogelijk (vastgesteld door het college op 26 november 2013 op basis van de Wet openbaarheid van bestuur). In het verzoek moet worden aangegeven over welk onderwerp men iets wil hebben, de zogenoemde bestuurlijke aangelegenheid. Waarom iemand iets wil hebben, hoeft niet vermeld te worden.
Termijnen
Na een WOB-verzoek moet het overheidsorgaan zo snel mogelijk, maar uiterlijk binnen vier weken een beslissing nemen. Het besluit kan daarna hooguit vier weken worden uitgesteld, maar dat moet schriftelijk en gemotiveerd worden vermeld.
Weigering
Een gehele of gedeeltelijke weigering informatie te verstrekken moet schriftelijk gebeuren in het geval van een schriftelijk WOB-verzoek. Was het een mondeling verzoek, dan komt er alleen iets op papier als daar na een afwijzing nadrukkelijk om gevraagd wordt.
Procederen
Als een overheidsorgaan weigert bepaalde informatie te verstrekken, kan daartegen op grond van de Algemene Wet Bestuursrecht (AWB) bij datzelfde overheidsorgaan binnen zes weken een gemotiveerd bezwaarschrift worden ingediend. Er volgt dan na een hoorzitting een nieuwe beslissing.
In spoedeisende gevallen (pers/actualiteit) kan ook bij de president van de plaatselijke rechtbank (sector bestuursrecht) een voorlopige voorziening worden gevraagd. Dat heeft overigens meestal alleen kans bij hele sterke zaken. Als de overheid er met de weigeringsgronden echt een potje van maakt, kan de rechter zelfs bij wijze van voorlopige voorziening bepalen dat stukken direct moeten worden verstrekt.